Dodatkowe ponad 0,5 mld zł ze środków Unii Europejskiej z Programu Infrastruktura i Środowisko (POIiŚ) na sektor zdrowia, szybkie zmiany w programie, wykorzystywanie narzędzi, które POIiŚ oferował od dawna – zmobilizowaliśmy wszystkie siły, żeby udzielać potrzebnej i skutecznej pomocy w walce z pandemią COVID-19.
Zdrowie na pierwszym miejscu
Jednym z kluczowych wyzwań, które w tej chwili realizujemy, jest udział w zapewnieniu bezpieczeństwa zdrowotnego Polaków.
Szpitale już korzystają ze sprzętu, który funkcjonował na oddziałach intensywnej terapii albo w szpitalnych oddziałach ratunkowych. Z funduszy unijnych POIiŚ nowoczesna aparatura medyczna była kupowana przez ostatnie kilkanaście lat. Dzięki temu szpitale były lepiej przygotowane na sytuację, z którą się w tej chwili mierzą.
Obecnie dzięki szybkiej i sprawnej komunikacji roboczej z KE, możliwe stało się przygotowanie zestawu niezbędnych zmian w Programie Infrastruktura i Środowisko 2014-2020 odzwierciedlających najpilniejsze potrzeby związane z walką z pandemią. Uzupełniono zakres wsparcia programu oraz listę podmiotów uprawnionych do dofinansowania. Przyjęto szybką ścieżkę procedowania uzyskując zgodę KE na rezygnację z czasochłonnych uzgodnień w ramach Komitetu Sterującego oraz badania zgodności z mapami potrzeb zdrowotnych oraz zapewniono dodatkowe 550 mln zł, które trafi do sektora zdrowia.
Za nami również bardzo ważna zmiana dokumentu uszczegółowiającego program (tzw.„Szczegółowego Opisu Osi Priorytetowych POIiŚ 2014-2020”) dokonana w trybie błyskawicznym. Ten dokument jest skierowany do krajowych instytucji odpowiedzialnych za realizację projektów, dlatego wymagał większej precyzji w określaniu kluczowych potrzeb oraz kręgu podmiotów otrzymujących dofinansowanie na walkę z pandemią (beneficjentów wsparcia). Najważniejsze zmiany w dokumencie polegają na możliwości wsparcia infrastruktury podmiotów zajmujących się zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 oraz na doposażeniu służb medycznych w niezbędny sprzęt ratujący zdrowie i życie ludzi zakażonych koronawirusem (działania infrastrukturalne i zakupowe).
Powyższe zmiany w dokumentach programowych zostały dopełnione przez przyjęcie, również w tempie ekspresowym, kryteriów wyboru projektów dedykowanych przeciwdziałaniu, zapobieganiu i zwalczaniu pandemii. 30 marca br. Komitet Monitorujący POIiŚ 2014-2020 działając w trybie obiegowym przyjął sektorowe kryteria wyboru projektów dedykowane walce z koronawirusem oraz innymi chorobami zakaźnymi.
Najważniejsze działania związane z walką z pandemią to rozszerzenie możliwości dofinansowania szpitali i innych podmiotów udzielających świadczeń zdrowotnych dedykowanych chorobom zakaźnym, w tym „COVID-19”, w zakresie adaptacji istniejącej infrastruktury oraz zakupu wyposażenia i sprzętu do walki z koronawirusem, w tym zakup wyrobów medycznych jednorazowego użytku oraz środków ochrony indywidualnej, a także umożliwienie zakupu ambulansów wraz z niezbędnym wyposażeniem.
Rozszerzony został również katalog beneficjentów uprawnionych do uzyskania dofinansowania na działania związane z walką z pandemią o podmioty lecznicze udzielające świadczeń zdrowotnych w zakresie ratownictwa medycznego lub transportu sanitarnego posiadające w swej strukturze zespoły ratownictwa medycznego oraz podmioty lecznicze udzielające świadczeń zdrowotnych finansowanych ze środków publicznych w zakresie chorób zakaźnych, ministra właściwego ds. zdrowia, organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej, organy Wojskowej Inspekcji Sanitarnej, Agencję Rezerw Materiałowych, Centralną Bazę Rezerw Sanitarno-Przeciwepidemicznych w Porębach, Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego - Państwowy Zakład Higieny oraz inne jednostki/podmioty wskazane przez Ministra właściwego ds. zdrowia do realizacji działań związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem „COVID-19” oraz innych chorób zakaźnych.
Umożliwi to zakup nie tylko testów, środków ochrony osobistej (maski, kombinezony, gogle, itp.), ale przede wszystkim niezbędnej aparatury medycznej. Dzięki szybkiej ścieżce składania i rozpatrywania wniosków o dofinasowanie, szpitale zakaźne (oraz te, które zostały przekształcone w zakaźne) będą mogły kupić niezwłocznie np. respiratory, tomografy komputerowe, kardiomonitory, ale też łóżka intensywnej terapii, ambulanse, tworzyć izolatki itp.
POIiŚ ma duży zasięg
Dodatkowe środki z funduszy unijnych na walkę z epidemią koronawirusa oznaczają również odciążenie budżetu państwa. Zwłaszcza, że nie tylko szpitale będą mogły korzystać z pieniędzy pochodzących z POIiŚ. Dzięki aneksom, które podpisujemy z Komendą Główną Policji, Komendą Główną Straży Pożarnej oraz Komendą Stołecznej Policji, dodatkowy sprzęt do pracy przy walce z COVID-19 będą mogły kupić także służby zajmujące się BRD (bezpieczeństwo ruchu drogowego).
Policjanci i strażacy z całej Polski będą mogli dodatkowo kupić np. środki ochrony indywidualnej, mobilne laboratorium dla Specjalistycznej Grupy Ratownictwa Chemiczno-Ekologicznego, pojemniki do transportu materiałów CBRNE czy zestawy do dezynfekcji pomieszczeń w przypadku likwidacji zagrożenia biologicznego, mikrobusy do przewozu osób, sprzętu oraz materiałów. Zostaną zakupione także samochody do dekontaminacji przy zagrożeniach m.in. biologiczno-chemicznych (np. koronawirusem COVID-19).
Państwowa Straż Pożarna z dwóch edycji POIiŚ zakupiła 15 sztuk dużych namiotów (5 sztuk z ogrzewaniem i wyposażeniem i 10 sztuk gospodarczych, magazynowych z oświetleniem). Wszystkie te namioty mogą być użyte do umieszczania ludzi w walce z COVID-19 (np. charakterystyczne namioty przed szpitalami). Strażacy mają też dzięki naszym funduszom do dyspozycji 17 sztuk kontenerów sanitarnych, które mogą służyć np. jako polowe łazienki.
Wiele projektów, w tym dotyczących transportu miejskiego czy kolejowego, poddajemy analizie pod kątem możliwości wsparcia beneficjentów przez m.in. wyposażenie w środki ochrony osobistej, dezynfekcję, usprawnienia dla obsługi i pasażerów transportu publicznego. Analizujemy możliwe rozwiązania w kontekście kwalifikowalności tego typu rozwiązań i możliwości ujmowania tego typu wydatków w ramach projektów realizowanych z udziałem środków POIiŚ. Chcemy, by środki do dezynfekcji, również pociągów, mogli kupować w obliczu panującej epidemii i ograniczania jej rozprzestrzeniania się także zarządcy infrastruktury i przewoźnicy kolejowi, którzy prowadzą unijne projekty.
Wyjątkowo ważny okazał się ogólnopolski projekt POIiŚ, który realizowany jest przez Komendę Główną Państwowej Straży Pożarnej . Projekt „Usprawnienie systemu ratownictwa w transporcie kolejowym - etap I” obejmuje zakup sprzętu specjalistycznego, który może być wykorzystywany do poprawy bezpieczeństwa ochrony społeczeństwa oraz wsparcia jego funkcjonowania w stanach zagrożenia epidemiologicznego, np. COVID-19. Do tej pory PSP kupiła już 6 kontenerów sanitarnych, 13 autobusów do przewozu ratowników. Kontenery są przeznaczone do zabezpieczenia sanitarnego długotrwałych akcji ratowniczych, funkcjonują jako osobny węzeł sanitarny przeznaczony do jednoczesnej obsługi kilku osób. Natomiast zakupione autobusy, mogą być wykorzystywane do przewozu osób oraz ratowników medycznych walczących z COVID-19.
Wydłużona data ważności w POIiŚ i CEF
Szczególne możliwości przetrwania trudnego czasu epidemii stworzyliśmy również dla naszych beneficjentów. Stosujemy indywidualne i elastyczne podejście do pojawiających się problemów. Analizujemy możliwości wprowadzenia rozwiązań i uproszczeń mających na celu zminimalizowanie problemów beneficjentów, które mogą się pojawić w związku z wprowadzeniem stanu zagrożenia epidemicznego w Polsce.
Będą mieć oni możliwość wydłużania realizacji projektów (przesunięcie terminu zakończenia projektu), terminy składania wniosków o płatność także będą mogły ulec zmianie. Na razie też działania kontrolne będą mogły być zawieszane lub przeprowadzane jedynie w oparciu o posiadaną dokumentację.
Wydłużyliśmy też termin składania wniosku w konkursie, który ogłosiliśmy w działaniu 1.7.1. „Wspieranie efektywności energetycznej w budynkach mieszkalnych w województwie śląskim”. Wnioski o dofinansowanie będzie można składać o miesiąc dłużej.
Bez potrzebnego wsparcia nie zostaną na pewno beneficjenci instrumentu Łącząc Europę (CEF). Jesteśmy w stałym kontakcie z Komisją Europejską, by zapewnić beneficjentom CEF wsparcie w realizacji projektów. Chcemy umożliwić otrzymywanie w krótszym niż zazwyczaj czasie zarówno zaliczek w kwocie wyższej niż standardowa, jak i płatności okresowych. Proponujemy też umożliwienie wystąpienia o płatności okresowe w projektach, gdzie takiej możliwości obecnie nie ma. Ma to na celu zwiększenie płynności finansowej beneficjentów CEF.
Misja beneficjentów POIiŚ
Nasi beneficjenci, którzy już realizują inwestycje dofinansowane z funduszy unijnych POIiŚ, również mają świadomość tego, że należy działać odpowiedzialnie i maksymalnie zabezpieczyć nie tylko własny projekt, ale i wszystkie podmioty, z którymi współpracują przy jego realizacji.
By zabezpieczyć się przed kryzysem, który może spowodować w przyszłości epidemia COVID-19, Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad (realizuje największe inwestycje drogowe w Polsce) nie wstrzymuje prac na placach budowy. GDDKiA razem z wykonawcami zapewnia natomiast pracownikom odpowiednie bezpieczeństwo. Otrzymują oni środki ochrony osobistej, a zadania wykonywane są zgodnie z zaleceniami inspekcji sanitarnej na czas rozprzestrzeniania się COVID-19. Podobne działania prowadzą również zarządcy infrastruktury kolejowej, tak aby wszystkie kontrakty były realizowane zgodnie z harmonogramem przy zapewnieniu bezpieczeństwa ich pracowników oraz wykonawców.